فاکتورهای سلامت روان در جامعه الجیبیتی- قسمت اول
برای بالا بردن سلامت روان جامعه الجیبیتی لازم است که عوامل دخیل در آن را شناسایی کنیم و برای کم کردن فاکتورهای خطر در زمینه سلامت روان تلاش کنیم.
به عنوان یک شهروند که سرنوشتش با انسانهای دیگر جامعه گره خورده است، تک تک ما مسولیم که با آگاه کردن خودمان در مورد شرایط جامعه الجیبیتی و دیگر جوامع به حاشیه رانده شده مقدمات قدم برداشتن در جهت جامعه سالمتر را مهیا کنیم.
۱.تروما به هر نوع آسیب دیدگی، ضربه و شوک حاصل از حادثه به روح و روان انسان که از ظرفیت تحمل فرد فراتر برود، گفته میشود.
اگر شخص درگیر با چندین تروما باشد به آن «کامپلکس تروما» گفته میشود که در بین افراد جامعه الجیبیتیایرانی به دلیل تحمل فشارهای زیاد و عدم حمایت خانواده، جامعه و قانون به وفور دیده میشود.
۲. انزوای اجتماعی: انزوا یکی از عوامل مهم در بروز اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب است. متاسفانه بسیاری از افراد ترنس به دلیل داشتن بیان جنسیتی و هویت جنسیتی متفاوت با جامعه همانسو جنسیتی محور (سیس محور) ناخواسته به منزوی شدن سوق داده میشوند.
بهطور مثال یک فرد ترنسی را نظر بگیریم که بدن منتسب به زنانه دارد ولی خود را زن تعریف نمیکند در خارج از منزل باید حجاب مورد تایید حکومت را داشته باشد.
از آن جهت که نفس حجاب در ایران یک پدیده جنسیتیست و از نظر قانونی برای زنان در نظر گرفته شده است بسیاری از این افراد با استفاده از این لباس جنسیتی شده، دیسفوریا (نارضایتی جنسیتی) را تجربه می کنند. در واقع حجاب با بیان جنسیتی و هویت جنسیتی آنها در تضاد است.
برای جلوگیری از اضطراب و نارضایتی حاصل از این تناقض ناچار میشوند از بیرون رفتن از خانه تا جای ممکن خودداری کنند. همین مسئله دامنه ارتباطات این افراد با همسالان و دوستانشان را کم میکند و فضای حرکتی آنها را در چهاردیواری خانه محدود میکند. از طرفی در خانه نیز به دلیل عدم آگاهی خانوادهها فشار بر روی این نوجوانان بالاست; از نوع پوشششان، تا مدل مو، طرز حرف زدن و راه رفتن نیز کنترل میشود. این فضا خفقان یک پله دیگر آنها را منزویتر میکند و به چهار دیواری اتاقشان (اگر اتاق شخصی داشته باشند) محدود میکند.
تمام اینها در سنی اتفاق میافتد که مغز نوجوان از نظر شیمیایی و ساختاری با یک موج رشدی مواجه است و دقیقاْ زمانیست که فرد باید در موقعیتهای گوناگون قرار بگیرد و با استعدادهایش آشنا شود تا برای زندگی آینده آمادگی پیدا کند و غیره.
۳. تبعیض و تابوانگاری: همواره افراد همجنسگرایی که متعلق به اقلیتهای اتنیکی (به عنوان مثال عرب) هستند نسبت به افراد همجنسگرایی که فارس هستند با تبعیض بیشتری رو به رو هستند. مخصوصا اگر زبان اصلی آنها غیر فارسی (مثلاْ عربی) باشد و این یعنی از امکانات کمتری برخوردار هستند مثلا دسترسی آنها به منابع یا مشاورین به زبان عربی کمتر خواهد بود.
۴. فقر: جامعه ای که با فقر دست و پنجه نرم میکند به دلیل عدم دسترسی به بسیاری از امکانات و به دلیل اضطراب دائمی برای تامین نیازهای اولیه مانند مسکن، آموزش، خوراک و پوشاک، در خطر بیشتری برای از دست دادن سلامت روان خود است. جامعه الجیبیتی به دلایل مختلف از جمله اخراج از محل کار، اخراج از مراکز آموزشی و آموزش عالی و عوامل متنوع دیگر از اقشار فقیر جامعه محسوب می شود.
۵. فقدان / از دست دادن عزیزان : میتواند برای جامعه رنگینکمانی باعث استرس شدید و طولانی مدت شود مخصوصا اگر این از دست دادن یک شخص حامی بوده باشد.
۶. داشتن بیماری مزمن: جسم و روان به عنوان دو جنبه از وجود هر انسان به روی یکدیگر تاثیر مستقیم دارد و وضعيت يكي از آنها ميتواند تعيين كننده وضعيت ديگري باشد
۷. ترس از دست دادن شغل و بیکاری: افراد ترنس به شدت تحت این فشار و استرس هستند. بسیاری از آنها به دلیل خطر از دست دادن شغل، با وجود نیاز روانی شدید از پروسه تطبیق جنسیت صرفنظر میکنند و با هویت جنسیتی زنانه یا مردانه که از بدو تولد به آنها نسبت داده شده با درد به زندگی خود ادامه میدهند.
۸. بیخانمانی و ترس از دست دادن مسکن: افراد الجیبیتی که دارای خانواده مذهبی و یا سنتی هستند و از لحاظ مالی همچنان به خانواده وابستهاند به شدت تحت فشار از دست دادن سرپناه خود هستند.
۹. سو مصرف مواد مخدر و الکل: گاهی شخص بیش از آن تحمل فشارهای گفته شده را ندارد و به دنبال راهحل یا تکنیکی برای بالا بردن آستانه تحملش میگردد که در این حالت ممکن است به سمت استفاده از مواد مخدر و یا الکل برود. این اتفاق بیشتر برای آن دسته از افراد جامعه الجیبیتی میافتد که ارتباطشان با خانواده سالم نیست و یا قطع شده است و از حمایتهای عاطفی خانواده یا شخص حمایتگر برخوردار نیستند.
۱۰. خشونت خانگی و در معرض قلدری قرار گرفتن در محیطهای آموزشی و کاری:
جامعه الجیبیتی بیش از سایرین در معرض این اتفاقات و سواستفادههای جنسی قرار میگیرند و با تهدید به رسوایی در محل کار یا خانواده، دانشگاه یا مدارس در معرض باج گیری های جنسی قرار می گیرند.