اگر مشاور، روانشناس یا روانپزشک هستید: چند نکته مهم در مورد مشاوره به افراد الجیبیتی
ششرنگ همیشه با وجود محدودیتهای موجود در جامعه ایرانی در جهت آگاهی بخشیدن و اطلاعرسانی پر تلاش و پیشرو بوده است، در گذشته با کمک متخصصان مجموعه ارزشمندی به نام (جزوه راهنمای مشاوره به اقلیتهای جنسی ویژه روانپزشکان، روانشناسان و مشاوران) گردآوری و تهیه کرده بود.
به مناسبت روزی که به عنوان روز روانشناس و مشاوره در تقویم ایران در نظر گرفته شده، برآن شدیم خلاصهای از مهمترین مفاد این راهنما را دوباره با شما عزیزان به اشتراک بگذاریم و امیدواریم شما علاقهمندان، همکاران و همه اعضای جامعه اقلیتهای جنسی در ایران بدون هیچ پیش قضاوتی، مفاد آن را دنبال کرده و به همکاران و دوستان دیگر خود نیز برسانید.
۱. روانشناسان لازم است کامًلا آگاه و در جریان به روزترین مطالعات در مورد تنوع گرایشها و هویتهای جنسی، قرار داشته باشند و در هر جایگاه و با هر سطح دانشی، وظیفه دارند که به مراجع یادآور شوند که گرایش جنسی یا هویت جنسیتی او اختلال یا بیماری به حساب نمیآید. و از نظر ویژگیهای مغزی و تواناییهای هوشی و شناختی بین افراد همجنسگرا و دوجنسگرا با افراد دگرجنسگرا تفاوتی وجود ندارد.
۲. انجمن روانشناسان امریکا، مشاوران و روان درمانگران را تشویق میکند که نسبت به نگرشهای آشکار و نهان خود که برگرفته از ارزشهای شخصی، مذهبی یا فرهنگی خود درباره همجنسگرایی و نقش آن در کار حرفهایشان بینش کافی داشته باشند یعنی در صورتیکه درمانگران خود را ناتوان از بیطرفی مییابند، با درک محدودیتهایشان، نسبت به ارجاع اقلیتهای جنسی به همکاران متخصص خود اقدام کنند.
برای مثال اگر درمانگری در ناخودآگاه خود، همجنسگرایی را غیرعادی تلقی کند، احتمال راهنمایی و تشخیص غلط بسیار زیاد است و این هدایت نادرست میتواند وضعیت مراجع را پیچیدهتر کند و استرس وارده بر او را تشدید کند.
۳. روانشناسان لازم است تلاش کنند تا سوگیریهایی که به واسطه ارزشهای فرهنگی یا مذهبی جامعه در آنها نهادینه شده است از کارشان حذف کنند و حتی دیدگاههای رسمی رایج یا پذیرفته شده و تابوهای فرهنگی- اجتماعی و قانونی جامعه، بر رفتار آنان با اقلیتهای جنسی تأثیر منفی نگذارد.
۴. روان شناسان لازم است از انگ اجتماعی و فشاری که مراجعان الجیبیتی+ متحمل میشوند به خوبی آگاه باشند و تلاش کنند که با رویکرد مبتنی بر پذیرش، تأثیرات منفی ناآگاهی و تعصب و تبعیض نسبت به این افراد را نیز کاهش دهد.
۵. روان شناسان لازم است از پیش داوریها و تفکرات قالبی پرهیز کنند. نباید به فردی براساس گرایش جنسیاش برچسب اختلال خاصی زده شود یا با پیشفرض خاصی با او برخورد شود و با هریک از مراجعان به عنوان یک انسان منحصربه فرد که شایسته کرامت و احترام است رفتار کنند و از دسته بندی کردن آنها حتی در ذهن خویش اجتناب کنند.
۶. روانشناسان لازم است درباره تأثیرات منفی که پیشداوری، تبعیض و خشونت بر کیفیت زندگی و سلامت روانی مراجعان غیردگرجنسگرا میگذارد، آگاه باشند.
۷. یک استاندارد بسیار مهم اخلاقی، وارد نشدن به حوزهایی است که فرد در آنها دانش کافی ندارد. در این وضعیت، وظیفه حرفهای و اخلاقی روان درمانگران آن است که از ورود به آن حوزه (ها) خودداری کرده و اقدام به ارجاع به افراد صالح نمایند همچنین درخواست آموزش یا سوپرویژن نمایند و فقط از روشها و اصولی استفاده کنند که موردپژوهش و تائید حرفهای قرارگرفتهاند.
۸. روانشناسان لازم است از ابژه سازی و پرسیدن هرگونه سؤال غیرمرتبط با روند ارزیابی و درمان پرهیز کنند همچنین متخصصان باید برای پرسیدن هر سؤالی، توجیه حرفهای داشته و از کنجکاوی بیمورد در امور شخصی مراجعان، صرفاً به این دلیل که متفاوت با اکثریت هستند، خودداری کنند.
۹. روانشناسان باید از ارائه هرگونه اظهارنظر شخصی یا توصیه جهتدار پرهیز کنند. توصیهها حتی اگر با نیت خیرخواهانه صورت گیرد، نتیجهای به غیر از کاهش عزت نفس مراجع و القای احساس «غیرعادی» بودن به او ندارد.
۱۰. طبق آمار، اقلیتهایی که از سوی خانواده طرد میشوند، ریسک بالاتری برای اقدام به خودکشی دارند. پس روانشناسان باید از حساسیت و اهمیت نقش خانواده و تأثیرات آن بر زندگی اقلیتهای جنسی وهمچنین تأثیرات ِ داشتن ِ یک عضو گی، لزبین، دوجنسگرا یا ترنس بر سایر افراد خانواده آگاهی داشته باشند.