اصل ۹ یوگیاکارتا: حق برخورداری از رفتار انسانی در زمان بازداشت (فارسی، تورکی و کوردی)
با تمام افرادی که از آزادی خود محروم شدهاند، باید با انسانیت و احترام به کرامت ذاتی وی رفتار شود.
گرایش جنسی و هویت جنسیتی جزء جداییناپذیر از کرامت انسانی هر فردی است.
یکی از روشهای جمهوری اسلامی برای اذیت و آزار زندانیان به خصوص زندانیانی که به اقلیتهای جنسی و جنسیتی تعلق دارند انتقال آنها به بند جرایم خطرناک است. این در حالی است که اعضای جامعهی الجیبیتی+ به خصوص اشخاص ترنس باید براساس اصول حقوق بشر و مواد ذکر شده در اصول یوگیاکارتا به مکانی مناسب منتقل شوند و حدالامکان این مکان با مشارکت خود این اشخاص انتخاب شود.
چرا که به دلیل شرایط ویژه امکان آزار و اذیت این اشخاص از سوی سایر زندانیان که خود قربانی نفرتپراکنی دولتی جمهوری اسلامی هستند بیشتر است.
بر اساس اصول یوگیاکارتا دولتها موظفاند:
الف. تضمین کنند که بازداشت افراد منجر به حاشیه رانده شدن بیشتر فرد بر مبنای گرایش جنسی و هویت جنسیتی نگردد یا آنها را در معرض خطر خشونت، بدرفتاری یا سوء استفاده جسمی، روانی یا جنسی قرار ندهد؛
ب. دسترسی مناسب افراد تحت بازداشت به مراقبت پزشکی و مشاوره قانونی متناسب با نیازهای ایشان را با به رسمیت شناختن نیازهای خاص افراد بر مبنای گرایش جنسی و هویت جنسیتی، از جمله در مورد بهداشت تولیدمثلی، دسترسی به اطلاعات پیرامون اچآیوی و ایدز، همچنین درمان و دسترسی به هورمونتراپی و سایر تراپیها و نیز دسترسی به اقدامات پزشکی تطبیق جنسیت در زمان درخواست فرد، فراهم کنند؛
پ. تضمین کنند که حتیالامکان، تمام زندانیان در تصمیمهایی که راجع به مکان بازداشت متناسب با گرایش جنسی و هویت جنسیتی آنها گرفته میشود، مشارکت داشته باشند؛
ت. برای تمامی زندانیانی که در معرض خشونت یا سوءاستفاده بر مبنای گرایش جنسی، هویت جنسیتی یا بیان جنسیتی قرار دارند، تدابیر حفاظتی را اتخاذ کرده و تا حد امکان تضمین کنند که چنین تدابیر حفاظتی حقوق آنها را در مقایسه با جمعیت عموم زندانیان محدودتر نکند؛
ث. تضمین کنند که حق ملاقات از سوی همسر، هر زمان که اجازه آن داده میشود، به طور برابر برای تمامی زندانیان و افراد تحت بازداشت، صرف نظر از جنسیت پارتنر آنها، اعطا شود؛
ج. نظارت مستقل بر مراکز بازداشتی توسط دولت و نیز سازمانهای غیردولتی از جمله سازمانهایی که در حوزه گرایش جنسی و هویت جنسیتی فعالیت دارند، را فراهم کنند؛
چ. برای کارکنان زندان و تمام مسئولین بخش عمومی و خصوصی که به نوعی در مراکز بازداشتی فعالیت دارند، برنامههای آموزشی و آگاهیبخشی در خصوص استانداردهای حقوق بشر بینالمللی و اصول برابری و عدم تبعیض، از جمله در ارتباط با گرایش جنسی و هویت جنسیتی را در دستور کار قرار دهند.
یوگیاکارتانین ۹جی اصلی: حبس سورهسینده هومانیست داورانیش گؤرمه حقوقو
بوتون آزادلیقلاریندان محروم بوراخیلان شخصلر ایله، هومانیست و ذاتی کرامتلرینه حؤرمت ائدرک داورانیلمالیدیر. جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیک هر شخصین اینسانی کرامتینین آیریلماز پارچاسیدیر.
جمهوری اسلامینین محبوسلاری اذیت ائتمه متدلاریندان بیری، بو محبوسلاری تهلوکهلی جرملر نتیجهسینده حبس ائدیلین محبوسلارین یانینا گؤندرمکدیر. بو بیر حالدادیر کی لگبت+ توپلومونون عضولری اؤزللیکله ترنس شخصلر اینسان حقوقلارینا و یوگیاکارتانین أساسلارینا گؤره اویقون بیر یئرده توتولمالیدیرلار و مومکونسه بو یئر اونلارین موشاریکتی ایله سئچیلمهلیدیر. نییه کی بو شخصلرین اؤزل وضعیتینیدن دولایی باشقا محبوسلار -کی اؤزلری جمهوری اسلامینین دولتی نفرت سؤیلمینین قوربانلاریدیرلارـ طرفیندن اذیت و شیددته معروض قالما احتیماللاری یوکسکدیر.
بو اوزدن یوگیاکارتا أساسلارینا گؤره دولتلرین وظیفهسیدیر:
الف. جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیک شخصین داها چوخ اؤتهکیلشمهسینه یا اونلاری شیددت، پیس داورانیش یا جیسمی، پیسیخی و یا جینسی سوءاستفادهیه سبب اولماماسینی قارانتی ائتسینلر.
ب. توتقولانان شخصلرین احتیاجلارینا گؤره اویقون طیبی موراقیبتلره و حقوقی دانیشمانلیق قوللانما ایمکانینی رسمیته تانیمانین یانیندا، جینسی و جینسیتی یؤنلیملریندن دولایی شخصین ایستدیگی زامان توتوقلانانلارین اؤزل احتیاجلاری او جملهدن تؤرمه هیژینلیگی، اچآیوی و ایدز کیمین، معلومات الده ائده بیلمک، هورمونتراپی و باشقا تراپیلر و همچنین جینسیت اویومو اوچون طیبی ایمکانلار ساغلانمالیدیر.
پ. ایمکانی اولدوغو قدر بوتون محبوسلارین جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیکلرینه اویقون توتوقلو قالما یئرینین قراری توتوقلانانلارین ایشتیراکی ایله سئچیلسین.
ت. جینسی یؤنلیم، جینسیتی کیملیک و جینسیتی بیانلاری سوءاستفاده و شیددت سببی اولان بوتون محبوسلار اوچون، قورونما تدبیرلری آلینسین و ایمکانی اولدوغو قدر بو تدبیرلر اونلارین حقوقلارینی باشقا محبوسلارلا قیاسدا قیسیتلانماماسینی قارانتی ائتسینلر.
ث. ائش ایله گؤروشمه حقوقو، پارتنرلرینین جینسیتینه باخمایاراق، نه زامان کی ایذین وئریلسه، برابر بیر شکیلده بوتون محبوسلار و گؤزآلتینا آلینانلارا وئریلمهسی قارانتی ائدیلسین.
ج. توتوقلانما مرکزلرینه دولت طرفیندن مستقیل بیر شکیلده و قئیریدولتی تشکیلاتلار او جمله جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیک ساحهسینده فعالیت ائدن تشکیلات طرفیدن نظارت ایمکانی ساغلانسین.
چ. محبوسون ایشچیلره و بوتون توتوقلانما مرکزلرینده چالیشان عمومی و خصوصی مسئوللارا، بینالخالق اینسان حقوقلاری ایستانداردلاری ایلگیلی معلوماتلاندیریجی و بیلگیلندیریجی پروقراملار او جملهدن جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیک ایله ایلگیلی برابرلیک و آیریسئچکیلیگه قارشی اولماق پروقراملار حیاتا کئچیریلسین.
بنەمای ٩ یوگیاکارتا : مافی مامەڵەکردن لەگەڵ مرۆڤ لە کاتی زیندانیکردندا
هەموو ئەو کەسانەی کە ئازادییان لێ زەوت کراوە دەبێت بە مرۆڤانە مامەڵەیان لەگەڵ بکرێت و ڕێز لە کەرامەتیان بگرن. ئارەزووی جنسی و ناسنامەی جێندەری بەشێکی تەواوە لە شکۆمەندی مرۆڤ بۆ هەر تاکێک.
یەکێک لە ڕێگاکانی کۆماری ئیسلامی بۆ هەراسانکردنی زیندانییەکان، بەتایبەتی ئەوانەی سەر بە کەمینە سێکسی و جێندەرییەکانن، گواستنەوەیانە بۆ بەشی تاوانە مەترسیدارەکان. ئەندامانی کۆمەڵگەی ئێل جی بی تی+، بەتایبەت کەسانی ترانس، دەبێت بگوازرێنەوە بۆ شوێنێکی گونجاو لەسەر بنەمای مافەکانی مرۆڤ و ئەو ماددانەی کە لە یۆگیکارتا ئاماژەیان پێکراوە و لەو شوێنەی کە دەکرێت، ئەم شوێنە دەتوانرێت بە بەشداری ئەم کەسانە هەڵبژێردرێت. بەهۆی بارودۆخی تایبەتەوە، ئەگەری چەوسانەوەی ئەم کەسانە لەلایەن زیندانییەکانی دیکەوە کە خۆیان قوربانی قسەی کینەیی دەوڵەتی کۆماری ئیسلامین زیاترە.
بەپێی بنەماکانی یۆگاکارتا، حکومەتەکان ئەرکمەندن :
ئ. دڵنیابوون لەوەی کە دەستگیرکردن نابێتە هۆی پەراوێزخستنی زیاتر لەسەر بنەمای خواستی جنسی و ناسنامەی جێندەری یان بیانخاتە مەترسی توندوتیژی، خراپ مامەڵەکردن یان دەستدرێژی جەستەیی، دەروونی یان جنسی .
ب: دابینکردنی دەستگەیشتنی گونجاو بە چاودێری پزیشکی و ڕاوێژی یاسایی بۆ دەستگیرکراوەکان کە گونجاوە لەگەڵ پێداویستییەکانیان لە ڕێگەی ناسینەوەی پێداویستییە تایبەتەکانی تاکەکان لەسەر بنەمای خواستی ڕەگەزی و ناسنامەی جێندەری، لەوانە تەندروستی زاوزێکردن، دەستگەیشتن بە زانیاری لەسەر ئایدز و هەروەها چارەسەر و چارەسەری هۆرمۆنی و چارەسەری دیکە، هەروەها دەستگەیشتن بە پێوانە پزیشکیەکان بە گشتی .
پ: دڵنیابوون لەوەی کە هەموو زیندانییەکان بەشداری لەو بڕیارانەدا دەکەن کە دەربارەی شوێنی زیندانیکردن دەدرێن بەگوێرەی خواستی ڕەگەزی و ناسنامەی جێندەریان.
ت: هەڵگرتنی پاراستن بۆ هەموو ئەو زیندانیانەی کە ڕووبەڕووی توندوتیژی یان دەستدرێژی دەبنەوە لەسەر بنەمای خواستی ڕەگەزی، ناسنامەی جێندەری یان دەربڕینی جێندەری، هەروەها بۆ دڵنیابوون لەوەی کە ئەم جۆرە پاراستنانە زیاتر مافەکانیان سنووردار ناکەن بە بەراورد لەگەڵ دانیشتوانی گشتی زیندانیان.
ح: دڵنیابوون لەوەی کە مافی سەردانیکردن لەلایەن هاوسەرەوە، هەر کاتێک ڕێگەپێدراو بێت، بە یەکسانی دەدرێت بە هەموو زیندانییەکان و ئەو کەسانەی کە لە زینداندان، بێ گوێدانە ڕەگەزی و خواستی ڕەگەزی جیاواز هەموو زیندانیان مافەکانیان هاو بەش بێت .
خ: دڵنیابوون لە چاودێریکردنی سەربەخۆی ناوەندەکانی زیندانیکردن لەلایەن دەوڵەت و هەروەها ڕێکخراوە ناحکومییەکانەوە، لەوانە ئەو ڕێکخراوانەی تایبەت بە پەلکەزێڕینەکان .
چ:دابینکردنی کارمەندانی زیندان و هەموو بەرپرسانی کەرتی گشتی و تایبەت کە لە ناوەندەکانی زیندانیکردندا کاردەکەن بە هەر شێوەیەک بێت، بۆ دابینکردنی ڕاهێنان و بەرنامەی هۆشیاری لەسەر ستاندارد و بنەماکانی نێودەوڵەتی مافی مرۆڤ بۆ یەکسانی و جیاکاری نەکردن، بە پەیوەندی بە خواستی ڕەگەزی و ناسنامەی جێندەریشەوە.