اصل ۳۱ یوگیاکارتا: حق به رسمیت شناخته شدن در پیشگاه قانون (فارسی، تورکی و کوردی)
هر کس حق دارد، صرف نظر از گرایش جنسی، هویت جنسیتی، بیان جنسیتی و شاخص‌های جنسی، بدون ارجاع یا نیاز به اختصاص یافتن یا افشای جنس، جنسیت، گرایش جنسی، هویت جنسیتی، بیان جنسیتی و شاخص‌های جنسی، در برابر قانون به رسمیت شناخته شود.
هر کس حق دارد مدارک هویتی، از جمله گواهی تولد (شناسنامه) را صرف نظر از گرایش جنسی، هویت جنسیتی، بیان جنسیتی و شاخص‌های جنسی دریافت کند. هر کس حق دارد در صورتی که اطلاعات جنسیتی در این مدارک ثبت شده است، اطلاعات جنسیتی را در این مدارک تغییر دهد.
این در حالیست که اعضای جامعه‌ی ال‌جی‌بی‌تی+ ایران به خصوص بعد از مشارکت در انقلاب ژینا و شرکت در اعتراضات اخیر به دلیل تعلق به این جامعه تحت فشار مضاعف قرار می‌گیرند.
چرا که بر اساس قوانین مجازات در جمهوری اسلامی روابط جنسی بین دو همجنس جرم محسوب می‌شود. برای فعالیت حول حقوق و مطالبات این جامعه و روابط این جامعه نیز در قانون مجازات در نظر گرفته شده است.
از این رو اعضای جامعه ال‌جی‌بی‌تی+ به دلیل ترس از افشای گرایش جنسی و هویت جنسیتی و عواقب آن مجبور به پنهان کردن، خودسانسوری و رفتار در چارچوب‌های دگرجنسگرا/سیس‌جندر محور هستند.
از این رو دولت‌ها موظف‌اند:
الف. تضمین کنند که در مدارک هویتی رسمی تنها اطلاعات شخصی‌ای که مرتبط، منطقی و ضروری باشد به موجب قانون در جهت مقاصد مشروع ثبت شود، و لذا، به ثبت جنس و جنسیت فرد به عنوان بخشی از شخصیت قانونی‌شان، در مدارک هویتی، همچون گواهی تولد (شناسنامه)، کارت شناسایی، گذرنامه و گواهینامه رانندگی، خاتمه دهند؛
ب. برای تغییر اسم، از جمله تغییر به اسم‌های از لحاظ جنسیتی خنثی بر اساس اختیار خود فرد، دسترسی به سازوکارهای سریع، شفاف و دست‌یافتنی را تضمین کنند؛
ج. مادام که جنس یا جنسیت همچنان ثبت می‌شود:
– سازوکاری سریع، شفاف و دست‌يافتنی را تضمین کنند که تعریف هر فرد ازهویت جنسیتی‌اش را به رسمیت قانونی بشناسد و تایید کند؛
– چندگزینه‌ای بودن نشانگر جنسیت [در مدارک] را فراهم کنند؛
– تضمین کنند که هیچ‌گونه معیاری برای «واجد شرایط بودن»، از جمله مداخلات پزشکی یا روانشناسی، تشخیص روان-درمانی، حداقل یا حداکثر سن، وضعیت مالی، سلامتی، تاهل یا والد بودن، یا هیچ‌گونه نظر شخص ثالث دیگری، پیش‌شرطی برای تغییر اسم، یا جنس یا جنسیت قانونی فرد نباشد؛
– تضمین کنند که از سابقه کیفری، موقعیت مهاجرت یا سایر موقعیت‌های فرد برای ممانعت از تغییر اسم، یا جنس یا جنسیت قانونی وی استفاده نشود.
یوگیاکارتانین ۳۱جی اصلی: قانون قارشیسیندا رسمیته تانینما حقوقو
جینسی یؤنلیم، جینسیت کیملیگی، جینسیت ایفاده‌سی و یا جینسیت خصوصیت‌لرینه ایستیناد ائتمه‌دن و یا بونلارین تامیناتینی یا دا آچیخلانماسینی گرکتیرمه‌دن
هر کس قانون قارشیسیندا تانینما حقوقونا صاحیب‌دیر. جینسی یؤنلیم، جینسیت کیملیگی، جینسیت ایفاده‌سی و یا جینسیت خصوصیت‌لریندن مستقیل اولاراق، هر کسین، دوغوم بلگه‌لری ده داخیل اولماقلا بیرلیکده، کیملیک بلگه‌سی آلما حقوقو واردیر. جینسیتله ایلگیلی معلومات‌لارین بو نوع بلگه‌لرده یئر آلماسی صورتینده، هر کس بلگه‌لرده‌کی جینسیت معلوماتلارینی دیشدیرمه حقوقونا صاحیب‌دیر.
بو بیر حالدادیر کی ایرانین ل‌گ‌ب‌ت+ توپلومو خصوصی ایله ژینا دئوریمینده ایشتراک ائتدیکدن و سون زامان‌لارداکی اعتیراض‌لارا قاتیلدیقدان سونرا بو توپلومو عایید اولدوقلاری اوچون قاتمانلی باسقی آلتیندالار.
نییه کی جمهوری اسلامی‌نین جزا قانون‌لارینا گؤره همجینس آراسینداکی جینسی موناسیبت جرم ساییلماقدادیر. بو توپلومون حقوق و طلب‌لری ساحه‌سینده فعالیت ائتمه و بو توپلومون موناسیبتلرینه ده جزا تعیین ائدیلمیش.
بو اوزدن ل‌گ‌ب‌ت+ توپلومونون عضولری جینسی یؤنلیم و جینسیتی کیملیک‌لری‌نین ایفشا اولماسی و سونوج‌لاریندان دولایی هتروسکسوال/سیس‌جندر چرچیوه‌سینده داورانیب اؤزلرینی سانسور ائتمک و گیزلمک مجبوریتینده‌لر.
بو اوزدن دولت‌لرین وظیفه‌سی‌دیر:
الف.رسمی کیملیک بلگه‌لری‌نین سادجه قانونون مشروع بیر آماجی اوچون گرکتیردیغی شکیلده، ایلگیلی، معقول و گرکلی شخصی معلومات‌لارین اولماسینی تامین ائدجک و بئله‌لیکله دوغوم بلگه‌سی، کیملیک کارتی، پاسپورت و سوروجولوک بلگه‌سی کیمین کیملیک بلگه‌لرینده و شخصین قانونی شخصیتی‌نین بیر پارچاسی اولاراق شخصین جینسیتی‌نین قئید ائدیلمه‌سینی دوردوراجاقدیر.
ب.شخصین اؤزونون تعین ائتدیگینه گؤره، جینسیت-جینسیت‌سیز آدلار دا داخیل اولماقلا بیرلیکده، آد دیشدیرمک اوچون سرعتلی، شفاف و الده ائدیله بیلیر بیر مئخانیزما تامین ائدیلجک‌دیر.
ج. جینسیتین قئد ائدیلمه‌سینه دوام ائدیلدیگی سوره‌ده:
– هر شخصین اؤزو طرفیندن تانیملادیغی جینسیت کیملیگی قانونی اولاراق تانیان و تصدیق ائدیلن سرعتلی، شفاف و الده ائدیله بیلیر بیر مئخانیزما تامین ائدیلجک‌دیر.
– چوخلو جینسیت بللی ائدیجی سئچنک‌لری قول‌لانیلاجاقدیر.
– طیببی و پیسخولوژیک موداخیله‌لر، پیسیخی-طیبی تشخیص، مینی‌موم و یا ماکزیموم یاش، اکونومیک وضعیت، ساغلیق، مدنی و یا والدینلیک وضعیتی یا دا باشقا هر هانگی بیر اوچونجو طرف گؤروشو بنزری هئچ بیر اویقونلوق اؤلچولری‌نین شخصین آدینی، قانونی جینسیتینی و یا جینسیتی دییشدیرمک اوچون بیر ایلکین شرط قاباغا سورمه‌مه‌سینی تامین ائدجک‌دیر.
– بیر شخصین ایسمی، قانونی جینسیت و یا جینسیت دییشیکلیگینین قاباغینی آلماق اوزره سابیقه قئیدینین، گؤچمنلیک وضعیتی‌نین و یا باشقا بیر استاتوسونون قول‌لانیلماماسینی تامین ائدجک‌دیر.
بنەمای -٣١ مافی بە فەڕمی ناساندن لە بەردەم یاسادا
هەموو کەسێک مافی ئەوەی هەیە لەبەردەم یاسادا بناسرێت، بەبێ گوێدانە خواستی ڕەگەزی، ناسنامەی جێندەری، دەربڕینی جێندەری و پێوەرە سێکسییەکان، بەبێ ئاماژە یان پێویستی بە دیاریکردن یان ئاشکراکردنی ڕەگەز، جێندەر، خواستی ڕەگەزی و ناسنامەی جێندەری، دەربڕینی جێندەری و پێوەرە جێندێریەکان .
هەموو کەسێک مافی وەرگرتنی بەڵگەنامەی ناسنامەی هەیە، لەوانە بڕوانامەی لەدایکبوون (شناسنامە یان تەسکەرە) ، بەبێ گوێدانە خواستی ڕەگەزی، ناسنامەی جێندەری، دەربڕینی جێندەری و پێوەرەکانی جێندەر. هەموو کەسێک مافی ئەوەی هەیە زانیاری ڕەگەزی لەم بەڵگەنامانەدا بگۆڕێت ئەگەر زانیاری ڕەگەزی لەم بەڵگەنامانەدا تۆمارکرابێت.
لەگەڵ ئەوەشدا، ئەندامانی کۆمەڵگەی ئێل جی بی تی+ ئێران لەژێر فشارێکی زیاتردان، بەتایبەتی دوای بەشداریکردنیان لە شۆڕشی ژینا و بەشداریکردن لە خۆپیشاندانەکانی ئەم دواییانەدا چونکە سەر بەو کۆمەڵگایەن.
بەپێی یاسای سزادانی کۆماری ئیسلامی، پەیوەندی سێکسی نێوان دوو هاوڕەگەزخواز بە تاوان دادەنرێت. هەروەها چالاکی لە بۆ ماف و داواکارییەکانی ئەم کۆمەڵگایە و لە پەیوەندیی دا بوون لەگەل ئەو کۆمەڵگایە یاسای سزادانی لەسەرە .
لەبەر ئەوە، ئەندامانی کۆمەڵگەی ئێل جی بی تی+ ناچار دەکرێن خۆیان سانسۆر بکەن و هەڵسوکەوت بکەن لە چوارچێوەی جیاڕەگەزخوازی/سیسجێندەر لە ترسی ئاشکراکردنی خواستی ڕەگەزی و پێناسەی جێندەری.
الف . دڵنیابوون لەوەی کە لە بەڵگەنامەکانی ناسنامەی فەرمیدا تەنها زانیاری کەسی پەیوەندیدار و گونجاو و پێویست بە یاسا تۆمار دەکرێت بۆ مەبەستی یاسایی ، تۆمارکردنی خواستی ڕەگەزی و ڕەگەزی کەسەکە وەک بەشێک لە کەسایەتی یاسایی کەسەکە لە بەڵگەنامەکانی ناسنامەدا وەک بڕوانامەی لەدایکبوون،ئایدی کارت ، پاسپۆرت و مۆڵەتی شۆفێری کۆتایی بێنن .
ب- دڵنیابوون لە دەستگەیشتن بە میکانیزمە خێرا و شەفافەکان بۆ گۆڕینی ناوەکان، لەوانە ناوەکانی بێلایەنی ڕەگەزی لەسەر بنەمای دەسەڵاتی یان خواستی خۆی.
پ- تا ئەو کاتەی ڕەگەز یان ڕەگەزەکە تۆمار دەکرێت:
– دڵنیابوون لە میکانیزمێکی خێرا و شەفاف و بەدەستهێنراو کە پێناسەی هەر کەسێک بۆ ناسنامەی جێندەری خۆی بناسێنێت و پشتڕاستی بکاتەوە.
– دابینکردنی چەندین هەڵبژاردنی جێندەر لەسەر [ناسنامە]دابین بکرێت .
– دڵنیابوون لەوەی کە هیچ هۆکارێک نابیتە هۆکار بۆ دەست تیوەردان لە گۆڕینی ناو یان جێندێری کەسیک لەوانە ، دەستێوەردانی پزیشکی یان دەروونی، دەستنیشانکردنی چارەسەری دەروونی، کەمترین یان بەرزترین تەمەن، باری دارایی، تەندروستی، هاوسەرگیری، یان دایک و باوک، یان هەر بۆچوونێکی دیکەی لایەنی سێیەم، هۆکار نییە بۆ گۆڕینی ناوی کەسێک، یان ڕەگەزی.
-دڵنیا بوون لەوەی کە گۆڕینی ناو یان ڕەگەزی کەسەکە نابێتە هۆکاری ڕێگری کردن لە کەسەکە بۆ کۆچ کردن یان سەفەر کردن .